|
Znaczną część gminy Zakliczyn zajmuje Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy. Park powstał na mocy rozporządzenia wojewody tarnowskiego nr 13/95 z 1995 roku i zajmuje całkowitą powierzchnię 17634 ha z czego na terenie gminy znajduje się 5717,77 ha, co stanowi 46,6% powierzchni całej gminy której 9 sołectw należy w całości, a częściowo cztery sołectwa są położone na terenie parku.
Ciężkowicko - Roźnowski Park Krajobrazowy obejmuje najcenniejsze fragmenty zachodniej części Pogórza Ciężkowickiego - ciągi wzgórz pomiędzy rzekami Dunajec i Biała Dunajcowa, a także fragment prawobrzeżnej części zlewni Białej. Znaczną część Parku stanowi obszary wykorzystywane do produkcji rolnej. Lasy zajmują 39% powierzchni Parku.
Niezaprzeczalnie wysokie walory, zarówno przyrodnicze krajobrazowe, jak i kulturowe Parku wynikają z interesującej budowy geologicznej, silnie zróżnicowanej rzeźby terenu, występowania cennych zbiorowisk roślinnych, wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin, bogatego świata zwierzęcego, licznych źródeł wód mineralnych, a przede wszystkim z wysokiego stopnia naturalności tego terenu oraz niewielkiej degradacji środowiska przyrodniczego.
Obszar Parku obfituje także w liczne bardzo cenne zabytki kultury materialnej.
Na terenie Parku liczne są malownicze doliny i przełomy rzek: Rudzanki, Paleśnianki, Słonianki, Jastrzębianki, a także ich dopływów, rozcinające ciągi wzgórz. Opadające do nich stoki są zwykle strome. Zachodnią granicę Parku stanowi prawa linia brzegowa Dunajca, wijącego się spokojnie pośród okolicznych wzgórz.
Do najcenniejszych zasobów Parku należą liczne źródła wód mineralnych, występujące w paśmie Ciężkowice - Polichty - Słona - Filipowice. Są to naturalne wypływy, w większości nie ujęte i nie wykorzystywane, wód siarczkowych w Polichtach, Stróżach, Filipowicach i Ostruszy oraz wód chlorkowych w Słonej i Bieśniku.
Interesujące są także malownicze zgrupowania form skalnych zbudowanych z piaskowca ciężkowickiego, występujące w rejonie Ciężkowic ("Jar Wodospad"), na Bukowcu ("Diable Skały"), oraz w rejonie Siekierczyny. BSpośród osobliwości geologicznych Parku należy wymienić także występowanie w rejonie wsi Ruda Kameralna niewielkich złóż rud żelaza, eksploatowanych w średniowieczu.
Najcenniejszym składnikiem szaty roślinnej Parku są ekosystemy leśne, odznaczające się wysokim stopniem naturalności, ze składem gatunkowym zgodnym z siedliskiem. Wyraźnie zaznaczona jest tutaj strefowość zbiorowisk roślinnych (dominuje piętro pogórza, a na kilku wzniesieniach, powyżej 500 m npm., wykształcił się również skrawek regla dolnego. Wśród zbiorowisk roślinnych zdecydowanie dominuje zespół żyznej buczyny karpackiej w formie podgórskiej. Niższe położenia na zboczach i u podnóży wzgórz zajmują zwykle lasy jodłowe. Oprócz tego na terenie Ciężkowicko - Rożnowskiego Parku Krajobrazowego występują również zbiorowiska boru mieszanego, a także grądy i łęgi. Runo zbiorowisk leśnych jest niezwykle bogate, często z duży m udziałem gatunków chronionych i rzadkich. Na terenie Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego stwierdzono występowanie 42 gatunków roślin chronionych (m.in. wawrzynka wilczełyko) kłokoczki południowej, pióropusznika strusiego, skrzypu olbrzymiego, parzydła leśnego, gnidosza rozesłanego, storczyka plamistego, storczyk szerokolistnego, gółki długoostrogowej, kruszczyka sinego, czy krmszczyka błotnego.
Występują tu również takie osobliwości jak sałatnica leśna i mocznica krairiska, będące gatunkami wschodniokarpackimi, spośród gatunków zachodnich brzoza czarna , żarnowiec miotbsty, pięciornik omszony, dziurawiec rozesłany i fiołek przedziwny. Rośnie tu również klika gatunków znajdujących się na "Liście roślin zagrożonych w Polsce", posiadających status gatunków rzadkich lub narażonych na wyginięcie. Są to: buławnik wielkokwiatowy, buławnik mieczolistny, róża francuska, storczyk plamisty. Bogactwo i duże zróżnicowanie nisz ekologicznych oraz niewielki stopień przekształcenia środowiska na terenie Ciężkowicko-Roźnowskiego Parku Krajobrazowego stwarzają doskonałe warunki do przetrwania i możliwości rozwoju fauny.
Występuje tu wiele chronionych, rzadkich i ginących gatunków
zwierząt. Spośród owadów na szczególną uwagę zasługują: biegacz fioletowy, biegacz zielonozłoty, paź żeglarz, oraz bardzo rzadka zmierzehnica trupia główka. Ogółem na obszarze Parku stwierdzono występowanie 310 gatunków motyli. Z chronionych płazów na terenie Parku dość licznie występują: salamandra plamista, żaba trawna, kumak górski, rzadziej rzekotka drzewna, ropuchy: szara i zielona, a także fraszki: pospolita, górska oraz grzebieniasta. Nie brak tu również gadów, takich jak żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, jaszczurka żyworodna, padalec zwyczajny.
Teren Parku posiada także bogatą awifaunę (ok. 100 gatunków ptaków gnieżdżących się i ok. 40 gatunków zalatujących i przelotnych Do najciekawszych gatunków gniazdujących należą: bocian czarny, krogulec, kobuz, dzięcioł czarny, dzięcioł zielonosiwy, kruk, puszczyk uralski. Spośród wielu rzadkich i chronionych gatunków ssaków żyjących na terenie Parku na szczególną uwagę zasługują: popielica, orzesznica, wydra, podkowiec mały (jeden z najrzadszych gatunków nietoperzy w Polsce), nocek duży, nocek Natterera, nocek rudy, gacek szary oraz borsuk.
Na terenie Ciężkowicko - Roźnowskiego Parku Krajobrazowego utworzono dotychczas trzy rezerwaty przyrody: "Skamieniałe Miasto" w Ciężkowicach, "Diable Skały" w Bukowcu oraz "Styr" w Bieśniku. Bogata przeszłość historyczna pozostawiła na tym terenie również wiele cennych pamiątek w postaci zabytków kultury materialnej. Są to ruiny zamków, zabytkowe kościoły, dwory, domy, cmentarze z okresu l wojny światowej będące świadectwem ciężkich walk pozycyjnych przechodzącego w tych rejonach frontu. Teren Parku, tak jak obszar całego Pogórza, obfituje w zabytkowe kapliczki. Są one tak liczne na tym terenie, że turyści pochodzący z północy kraju Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy często określają mianem "Parku Kapliczkowego".
|